Online Media

Thiên đường của vẻ đẹp

Nếu là một người yêu cái đẹp chắc hẳn bạn không còn quá xa lạ với địa chỉ ThemeXP.org. Đây là một website lớn, cung cấp những giao diện ba chiều độc đáo, hình nền, biểu tượng, con trỏ, màn hình khởi động, đăng nhập... cho hệ điều hành Widows XP, thứ nào cũng đều tuyệt đẹp.

Lần đầu vào ThemeXP.org ai cũng ngỡ ngàng trước vẻ đẹp thanh thoát hiện đại trên đó. Nếu chú ý một chút bạn sẽ nhận ra rằng việc tải tệp tin thật đơn giản vì chỉ cần nhấn vào dòng chữ Download luôn thường trực dưới các hình thu nhỏ (thumbnail), mọi thứ đều miễn phí và được sắp đặt theo từng thể loại rất rõ ràng. (Hình 1)

Hình 1

Chẳng thế mà có người ví von rằng đây chẳng khác nào một "thiên đường" dành cho những người dùng Windows XP. Và hễ nói về ThemeXP.org là người ta lại nhắc đến phần mềm StyleXP 3.18 giá 19,95 USD của TGTSoft (Hình 2).

Hình 2

Quả lừa ngoạn mục!

Nếu dừng lại ở đây thì bài viết này cũng chỉ là một bài ca tụng ThemeXP.org giống như bao bài báo khác. Đã bao giờ bạn nghĩ rằng mình phải trả gì cho những vẻ đẹp miễn phí này chưa? Sự thực ngoài cái đẹp bạn sẽ nhận thêm một chú trojan và những phần mềm quảng cáo bất hợp pháp...

Thật vậy, người viết bài này đã không thể tin vào mắt mình trước cảnh báo của những phần mềm diệt virus/spyware hàng đầu thế giới. Để làm sáng tỏ điều này chúng ta hãy cùng lướt qua quá trình cài đặt các tệp tin thực thi mà website này cung cấp.

Cách thực hiện khá đơn giản, sau khi chạy và nhấn Next hai lần bạn sẽ nhận được thông báo về việc ThemeXP.org được hỗ trợ bởi phần mềm New.net và bạn bắt buộc phải đánh dấu vào ô I agree to install New.net Domains Software nếu không nút I agree sẽ bị ẩn đi và không cài tiếp được. Nếu trước đó máy tính đã được bảo vệ bởi một phần mềm diệt virus/spyware mạnh với chế độ tự động diệt thì đôi khi thông báo Application.Adware.NewDotNet.B.Dropper được hiện ra (Hình 3), New.net chính là một phần mềm quảng cáo bất hợp pháp.

Hình 3

Tiếp đến bạn cũng phải đồng ý cho phần mềm Hyperlinker hoặc SaveNow được cài đặt. Với Hyperlinker (Hình 4) bạn nhận được con trojan Downloader Small BKE (Hình 5) và có thể cả adware Link Maker, còn adware SaveNow vẫn cho kết quả âm tính với BitDefender 9 Pro mặc dù đã bị phát hiện là tự ý chỉnh sửa registry để khởi chạy cùng Windows.

Hình 4

Hình 5

Tuy vậy nó vẫn tỏ ra rất ranh ma khi đưa ra thông báo (Hình 6) khuyên bạn hãy chọn Allow (đồng ý) hoặc Ignore (bỏ qua) trước những cảnh báo của phần mềm tường lửa, diệt virus/spyware, và không ngại ngùng giải thích Ezthemes_WhenUSaveNow_Installer.exe đang cố gắng kết nối Internet một cách đúng đắn cho việc tải những thành phần cần thiết để hoàn tất quá trình cài đặt.

Hình 6

Thật nực cười khi trước đó SaveNow còn tự quảng cáo rằng "sẽ giúp bạn so sánh giữa những quảng cáo và lời đề nghị đặc biệt, sự riêng tư của bạn sẽ được bảo vệ một cách nghiêm túc" (Hình 7).

Hình 7

Thực ra bạn sẽ bị theo dõi vì chúng luôn chạy nền với danh nghĩa là phần mềm hữu ích. Cuối cùng "nhẹ nhàng" nhất là EZ shopper (Hình 8) có tác dụng làm giả shortcut của Internet Explorer trong menu Start và desktop (Hình 9) hay My.Freeze.com (Hình 10) làm thay đổi website mặc định của trình duyệt web...

Hình 8

Hình 9

Hình 10

Thậm chí những công cụ diệt virus/spyware mạnh nhất hiện nay cũng không nhận ra mối hiểm họa khi nó vẫn còn nằm trong tệp tin cài đặt (Hình 11).

Hình 11

Một lời khuyên thường được nêu ra mỗi khi bạn cài đặt bất kỳ phần mềm nào là "hãy tắt tất cả các ứng dụng nặng", trong đó tất nhiên phải kể đến chế độ tự động bảo vệ vốn bị coi là nguyên nhân làm chậm máy, thế nên người ta thường chọn "disable" để quá trình hoạt động trơn tru hơn. Sau khi có tệp tin nén bạn sẽ nhận được một lời mời khác (Hình 12) cùng yêu cầu mặc định là khởi động lại máy (Hình 13).

Hình 12

Hình 13

Thực hiện thành công kết nối Internet, chỉnh sửa registry và chạy nền... thì việc cài đặt các tệp tin thực thi khác trở nên thật dễ dàng, các thành phần gây hại không được nhắc đến nữa, cũng dễ hiểu vì bạn đã bị "dính" rồi.

Phát hiện âm mưu

Đây chính là một ví dụ về sự "phá cách" của những chương trình gây hại, thay vì bí mật, lén lút theo dõi, phá hoại, chúng lại trình bày tất cả trước mắt bạn sự hữu dụng, vẻ đẹp đồng thời gắn tên tuổi của mình với những phần mềm nổi tiếng, mượn danh một công ty trong sạch khác để chiếm được lòng tin của người sử dụng. Khi đã có được những thứ mình muốn bạn sẽ chẳng buồn để ý tới chúng nữa. Tuy nhiên đó là một lý do, mục đích chính của những website phát tán adware chính là kiếm tiền, nhưng họ chỉ nhận được thù lao từ các công ty quảng cáo khi bạn biết và đồng ý cho các chương trình được cài đặt (bạn được khuyên hãy đọc thật cẩn thận nhưng dĩ nhiên chẳng có một từ adware nào được nhắc tới, chỉ toàn những lời đường mật). Tại sao họ phải mất công như vậy? Đơn giản là để bạn không thể kiện những công ty trên khi biết mình đã bị lừa một cách trắng trợn, tuy nhiên việc phát tán trojan thì lại khác, quan trọng phải có người dám tố cáo hành động xấu.

Trong khi chờ đợi những người dũng cảm xuất hiện, bạn có thể tự mình vạch mặt những kẻ thù ranh ma này không? Tất nhiên là có, ngoài tính đa nghi bạn cần phải đặt câu hỏi cho những điểm bất hợp lý đang diễn ra trước mắt mình, phân tích thật kỹ để tìm ra một lời giải thích có lý.

Tất cả những thứ miễn phí được tung ra đều đem lại một lợi ích nào đó cho người tạo ra chúng, có thể là để quảng cáo cho phiên bản thương mại, thúc đẩy quá trình phát triển của những dịch vụ có phí liên quan hay với mục đích gây dựng, khuếch trương tên tuổi, thương hiệu... cuối cùng tệ hại nhất là phát tán các phần mềm gây hại, theo dõi, ăn cắp thông tin cá nhân... phục vụ cho việc buôn bán và quảng cáo bất hợp pháp. Bạn cần nhận ra lợi ích của họ để xem có hại gì cho mình hay không, nếu đôi bên cùng có lợi, dĩ nhiên chúng ta nên chấp thuận.

Trở lại với ThemeXP.org, nếu nói đây là một website thu lợi nhuận chính từ việc quảng cáo hợp pháp thì nó đã đi ngược với nguyên tắc chung của những website loại này. Thay vì cố kéo dài thời gian lướt web của khách bằng các liên kết chằng chịt hay bắt đăng ký để thu thập thông tin cho việc gởi thư tiếp thị, ThemeXP.org lại hào phóng để bạn lấy về thứ mình muốn một cách dễ dàng. Hơn nữa các banner không cố định mà thường thay đổi khi chuyển trang, cuối cùng đặc biệt nhất là một cảnh báo giả dạng hộp thoại của hệ thống có thể sẽ hiện ra khi bạn vừa mới mở trang web (Hình 14) hay mỗi lần liên kết bị "lag" (Hình 15), (thực ra đây chỉ là lag giả vì nếu đã lag thì sao lại có hình ảnh).

Hình 14

Hình 15

Thế nên mặc dù mọi người có thể đóng góp 10 USD một năm cho ban quản trị website nhưng bạn dễ nhận ra ThemeXP.org không bán sản phẩm và được hưởng nhiều lợi nhuận từ hoạt động quảng cáo hợp pháp, ngay cả StyleXP, một "bàn đạp" quan trọng, cũng chỉ được giới thiệu sơ qua bằng liên kết mà không có bất kỳ hình ảnh nào quảng bá cho phần mềm này. Cũng dễ hiểu vì ThemeXP.org không liên quan tới TGTSoft, một công ty phát triển và bán những phần mềm có phí, ThemeXP.org chỉ đứng ra với danh nghĩa một website miễn phí cung cấp thêm các "vật liệu" cho việc "make up" Windows XP. Về sự nổi tiếng thì ThemeXP.org có thừa, số lượt người xem và tải về dưới mỗi thumbnails mới cũng thường lên tới hàng chục ngàn, chỉ riêng địa chỉ website cũng đã đủ gây dựng lòng tin nơi người dùng. Chưa kể hàng loạt bài báo trong và ngoài nước hướng dẫn bạn đọc sử dụng website này mà không có sự kiểm tra chu đáo. Mặc dù ThemeXP.org có giới thiệu tác giả đã hào phóng cho phép họ đóng gói tệp tin để làm giảm hao phí, nên có lẽ họ không phải trả tiền bản quyền cho tác giả, nhưng để có thể duy trì sự hoạt động cũng như thường xuyên cập nhật những "vật liệu" mới thì nhất định họ phải được tài trợ từ một nguồn nào đó.

Làm thế nào?

Dẫu biết nguy hiểm nhưng nếu phải chia tay với những "bộ cánh" tuyệt đẹp chắc bạn không đành lòng, để ý một chút bạn dễ nhận ra người viết bài này cũng đang sử dụng giao diện từ ThemeXP.org. Sự thực chúng ta có thể dễ dàng "hút" những "giọt mật" hấp dẫn từ "cái bẫy" mà "bông hoa ăn thịt" ThemeXP.org đã giăng. Nhưng "cẩn tắc vô áy náy", hãy đọc bài "Vũ khí chống virus mới" với hai ứng cử viên sáng giá là BitDefender 9 Standard giá 30 USD và McAfee VirusScan 2006 giá 40 USD. Đến đây sẽ có 2 trường hợp:

Nếu đây là lần đầu tiên bạn sử dụng ThemeXP.org thì việc cài đặt tại điểm truy cập Internet là một sự lựa chọn sáng suốt. Bạn không phải lo rằng sẽ tiếp tay cho kẻ xấu, chỉ cần khởi động máy là mọi thứ trở lại như cũ vì tất cả các máy tính công cộng đều được bảo vệ bởi một phần mềm "đóng băng" nào đó. Thế nên bạn chỉ được khởi động lại máy sau khi cài đặt xong tất cả, muốn vậy cần lưu ý tránh sử dụng nút Enter trên bàn phím vì tất cả các lựa chọn mặc định đều theo hướng có lợi cho các chương trình gây hại nhất là lựa chọn khởi động lại máy để hoàn tất quá trình cài đặt. Tiếp theo cần chép các tệp zip vào thiết bị lưu trữ để giải nén vào thư mục X:\WINDOWS\Resources\Themes (X là phân vùng mà hệ điều hành đang chạy) hay sử dụng với StyleXP 3.18, trên máy vi tính ở nhà. Qua thử nghiệm của người viết, các giao diện mà ThemeXP.org cung cấp không tương thích với hệ điều hành Windows Media Center 2005, để khắc phục vấn đề này bạn cần cài đặt StyleXP 3.18 hoặc phần mềm miễn phí Vista Inspirat 1.1. Với sự hướng dẫn của khá nhiều bài báo tiếng Việt về ThemeXP.org bạn sẽ không gặp khó khăn. Xin lưu ý trong những tệp tin thực thi từ những năm trước (bây giờ vẫn có thể tải chúng) đều có trojan Downloader Small BKE, bạn nên quét virus/trojan cho thiết bị lưu trữ của mình, còn tới thời điểm hiện nay sẽ luôn có các adware SaveNow và Newdotnet, tuy nhiên SaveNow đã lên "đời" mới có hình người màu xanh nhạt thay vì những đường tròn đồng tâm như phiên bản cũ (Hình 16), việc lây nhiễm cả hai bản cùng lúc vẫn thường xảy ra.

Hình 16

Bạn đã dùng ThemeXP.org từ lâu và đang sử dụng máy tính có kết nối Internet, hãy cẩn thận! Nếu không được bảo vệ, thông tin riêng tư của bạn và người thân đã và đang bị xâm phạm. Việc cần làm là sử dụng những công cụ chống virus mạnh thường kiêm luôn tính năng antispyware để quét thật kỹ thư mục Program Files (và tất cả các dữ liệu), đồng thời lập tường lửa hay tạm ngắt kết nối Internet tránh để chúng gọi "quân tiếp viện" đến hỗ trợ. Không nên sử dụng các tệp tin gỡ bỏ cài đặt được cung cấp sẵn, nó có thể làm mọi thứ trở nên trầm trọng hơn. Ví dụ, tệp uninst.exe được hướng dẫn là để gỡ Hyperlinker lại chính là adware Link Maker (Hình 17).

Hình 17

 Qua thử nghiệm, tuy BitDefender 9 tự động nhận diện và tiêu diệt các adware, trojan ngay lập tức nhưng adware SaveNow chỉ bị phát hiện đã chỉnh registry (Hình 18) mà vẫn "bình an vô sự" chạy nền (Hình 19), đôi khi trojan Downloader Small BKE chưa được tự động diệt nên bạn phải tự quét (Hình 20).

Hình 18

Hình 19

Hình 20

McAfee VirusScan 2006 không nhanh bằng BitDefender 9 Standard, sau vài phút mới tự nhận ra adware Newdotnet (Hình 21) nhưng lại tóm được cả SaveNow.

Hình 21

Sau khi quét và sao chép các tệp tin nén, trong Program Files bạn cần xóa các thư mục sau nếu có: Hyperlinker, e-zshopper, Ezthemes_WhenUSaveNow_Installer, Save, VVSN, themexp... Cuối cùng đặt lại địa chỉ mặc định của trình duyệt web, xóa hai shortcut làm giả Internet Explorer và hai shortcut có biểu tượng e-zshopper màu xanh lá trong Start menu, Desktop. Khi muốn sử dụng thêm các tệp tin thực thi, hãy làm với máy công cộng như hướng dẫn trên, bạn không nên cài trực tiếp trên cỗ máy yêu quý của mình, việc gỡ bỏ đôi khi rất khó khăn, trong tương lai ThemeXP.org sẽ nhận thêm các "đơn đặt hàng" mới mạnh mẽ và nguy hiểm hơn.

Thế nên không gì có thể đảm bảo sự an toàn tuyệt đối khi bạn vẫn tiếp xúc với ThemeXP.org. Giải pháp an toàn là mua giao diện từ những hãng nổi tiếng như Stardock, TGTSoft... với giá khoảng 7,95 - 14,95 USD. Nếu thấy chưa vừa ý với số lượng theme ít ỏi (vỏn vẹn có 21 cái) mà TGTSoft cung cấp (Hình 22), bạn nên dành 19,95 USD cho phần mềm StyleBuilder 2.0 cũng của TGTSoft, nếu StyleXP 3.18 có tác dụng quản lý thì StyleBuilder 2.0 (Hình 23) lại chính là công cụ chuyên dùng cho việc tạo ra các giao diện.

Hình 22

Hình 23

Bỏ ra một chút thời gian với nó bạn sẽ có những theme độc đáo, không bị "đụng hàng" và quan trọng hơn là do chính bạn làm ra nên chẳng có trở ngại nào cho việc chia sẻ, khoe chúng với người thân, bạn bè. Sẽ thật tự hào khi mọi người trầm trồ khen ngợi "đứa con tinh thần" của mình. Tuy nhiên đừng vội quay lưng với những sản phẩm miễn phí, chúng rất thích hợp nếu bạn đang "viêm màng túi" hay lo ngại về phương thức thanh toán qua mạng vẫn còn là việc khó thực hiện với nhiều người. Bạn nên "ghé mắt" qua Vista Inspirat 1.1 của CrystalXP và Stardock CursorXP Free (Hình 24), xin dám chắc CursorXP Free đẹp, sinh động hơn bất kỳ con trỏ nào mà ThemeXP.org cung cấp. Thậm chí bạn còn có thể tùy ý điều chỉnh việc đổ bóng cho con trỏ (Hình 25).

Hình 24

Hình 25

ThemeXP.org chỉ là một trong rất nhiều website phát tán các chương trình gây hại trên Internet, người viết bài chọn làm thí dụ vì nó khá nổi tiếng và ít bị mọi người đề phòng trước vẻ ngoài lịch sự và thân thiện. Với những trang web dạy hack, cung cấp patch, keygen để bẻ khóa phần mềm hay chứa các nội dung đồi trụy, cờ bạc hoặc các chương trình "bẻ” sẵn chứa trong đĩa "lậu" được bán với giá rất rẻ so với giá trị thực mà nhà sản xuất đề ra đều có thể đem lại "điều chẳng lành", đặc biệt với những người ít kinh nghiệm.

Việc bẻ khóa có thể làm mất đi tính ổn định của chương trình và loại đĩa CD rẻ tiền thường được dùng để ghi phần mềm "lậu" có tuổi thọ rất thấp, khó đọc so với đĩa gốc của phần mềm có bản quyền. Do cũng bắt nguồn từ Internet nên nguy cơ lây nhiễm từ những chiếc đĩa lậu này là khá cao. Thí dụ như những chiếc đĩa CD cài đặt trò chơi MU Offline luôn chứa trojan StartPage KR (Hình 26).

Hình 26

Việc sử dụng phần mềm bị bẻ khóa chỉ mang lại cái lợi trước mắt, hậu quả mà nó gây ra không nhỏ chút nào cho chính người sử dụng, nhà sản xuất và xã hội. Cách giải quyết tốt nhất mà mọi người nên làm là mua và sử dụng phần mềm có bản quyền từ những công ty có uy tín, khi đó bạn sẽ không phải phấp phỏng lo sợ việc kiểm tra bản quyền, những kẻ thù giấu mặt trong các tệp tin cài đặt, hay gặp phiền phức khi PC biến thành "zombie"; đồng thời nhận được nhiều chế độ hậu mãi từ phía nhà sản xuất cũng như sự giúp đỡ trực tiếp nếu có vấn đề nảy sinh (ví dụ điển hình là chương trình ưu đãi Windows Genuine Advantage của hãng Microsoft). Đó là một hành động đẹp, góp phần xây dựng nền công nghiệp phần mềm và uy tín của nước nhà trước bè bạn thế giới.

Nguyễn Tiến Dũng